Səyahət Edərkən Pul və Kredit Kartı Təhlükəsizliyi
Xaricdə ATM-dən pul çıxararkən ehtiyatlı olun
ATM-lərin ətrafı cibgirlik və oğurluq hadisələrinin tez-tez baş verdiyi yerlərdir. Ona görə də pul çıxararkən ehtiyatlı olun. Şifrəni daxil edərkən digər əlinizlə ekranı örtərək kənardakılara görünməsinin qarşısını alın. Sizinlə eyni anda söhbət etməyə çalışan və ya diqqətinizi yayındıranlara qarşı xüsusilə diqqətli olun.
ATM-də kartın yerləşdirildiyi hissəyə də diqqət yetirin. Bəzən kartın ilişməsi və ya udulması kimi hallar arxasında dələduzluq durur. Üstəlik, xaricdə pul çıxararkən həm yerli ATM bankası, həm də Azərbaycandakı bank sizdən komissiya tutur.
Bu vəziyyətə tez-tez düşməmək üçün, ümumiyyətlə bir dəfəlik daha böyük məbləğlər çıxarmaq daha sərfəlidir.
Xaricə çıxmazdan əvvəl yanınıza bir qədər dollar və ya avro götürün. Getdiyiniz ölkənin hava limanında yalnız az miqdarda yerli valyuta dəyişin, çünki hava limanlarındakı məzənnələr adətən sərfəli olmur.
Gəldiyiniz şəhərdəki dövizi yerli pula dəyişərək yanınızda bir qədər yerli pul saxlamaq faydalı olar. Amma bəzi ölkələrdə qarışıq valyuta kurslarına görə müəyyən limit daxilində nağd avans çəkmək daha məntiqli ola bilər (məsələn, bir dəfəyə 200 USD-i keçməmək və kredit limitinin 50%-ini aşmamaq şərti ilə).
Pul dəyişərkən diqqətli olun
Pul ilə etdiyiniz bütün alış-verişlərdə diqqətli olun. Bəzi hallarda mağaza işçiləri və ya valyuta dəyişmə ofisləri aldadıcı davranışlar edə bilər. Verdiyiniz pulun bir hissəsini tezcə gizlədib, sizdən az pul aldığını iddia edə bilərlər.
Ödəmədən əvvəl pulunuzu yaxşı-yaxşı sayın və xüsusilə də valyuta dəyişərkən pulunuzu gözünüzün önündən ayırmayın.
Bel çantanıza hər zaman diqqət edin
Səyahət zamanı çox vaxt turistlərin sıx olduğu yerlərdə olacaqsınız. Bu zaman telefon, cüzdan, kamera, noutbuk kimi dəyərli əşyalarınızı daşıdığınız çantalara xüsusilə diqqət yetirin.
Xüsusilə çox insan olan məkanlarda, qatar və avtovağzallarda, yemək yerlərində çantanızı qoyduğunuz yeri unutmayın və daim göz önündə saxlayın.
Metro, qatar və avtobus səyahətləri zamanı ciblərinizə və çantanıza daha diqqətli olun. Bel çantanızı arxada deyil, önünüzdə daşıyın. Hətta cüzdanınızı çətin bir yerə qoyun, cibinizdə isə yalnız günlük istifadə üçün az miqdarda pul saxlayın.
Xüsusilə uzun səfərlərdə (qatar və avtobusla), çantanız daim yanınızda olsa belə, yaxşı kilidləməyi unutmayın. Şifrəli və ya kiçik açarlı kilidlər əlavə təhlükəsizlik təmin edir və sizi xoşagəlməz hallardan qoruyur.
Kredit kartı təhlükəsizliyi
Səyahətə çıxmazdan əvvəl kredit kartınızın son istifadə tarixini yoxlayın. Əgər bu tarix səyahətiniz müddətində bitəcəksə, öncədən yenisini sifariş edin. Bir neçə gün ərzində kart əlinizdə olacaq. Kartı aldıqdan sonra arxa hissəsini imzalamağı unutmayın.
Kredit kartınızın və pasportunuzun surətini çıxarın. Bu surətləri kart və pasportunuzu daşıdığınız çantadan fərqli bir yerdə saxlayın. Beləliklə, kartınız itərsə və ya oğurlanarsa, əlinizdə məlumatlarınız olacaq.
Əgər səyahət zamanı bankomatlardan yerli valyuta çıxarmağı düşünürsünüzsə, kredit kartınızın şifrəsini mütləq xatırladığınıza əmin olun. Xaricdə şifrə daxil edərkən əlinizlə ekranı örtərək başqalarının görməsinin qarşısını alın.
Kredit kartınıza bağlı olan bankın çağrı mərkəzinin nömrəsini bir yerə qeyd edin. Bu məlumatı telefonunuzun qeydlər bölməsində saxlamaq da praktik seçimdir.
Kart itirildikdə və ya oğurlandıqda dərhal bankınızla əlaqə saxlayın. Kartı itirdiyinizi və ya oğurlandığını bildirərək istifadəyə bağlatmaq üçün gecikməyin. Telefon bankçılığı vasitəsilə bu prosesi sürətlə həyata keçirə bilərsiniz. Ardınca ərazidəki polis məntəqəsinə gedərək hadisə ilə bağlı protokol tərtib etdirin.
Kredit kartı və pulunuzu fərqli yerlərdə daşıyın
Səyahət zamanı təhlükəsizlik baxımından nağd pulunuzu və kredit kartınızı eyni yerdə saxlamaq məsləhət deyil. Məsələn, nağd pulu şalvarınızın ön cibində, kredit kartını isə arxa cibinizdə daşıya bilərsiniz.
Əgər bir neçə kredit kartınız varsa, onları eyni yerdə saxlamaq təhlükəlidir. Birini sırt çantanızda, digəri isə üzərinizdə saxlayın. Beləliklə, oğurluq baş verərsə, ən azı digəri təhlükəsiz yerdə qalacaq.
Ehtiyat kartlarınızı çantanızın gizli və ya çətin açılan bölməsində, yaxud varsa, otelinizdəki kilidli dolabda saxlayın. Üzərinizdəki kartlarda problem yaşanarsa, bu ehtiyat kartlar sizi çətin vəziyyətdən qurtara bilər.
Bəzi səyahətçilər çirkli geyimlər və corabların arasına pul gizlədir. Bu da bir üsuldur, amma pulu unutub onu camaşırxanaya göndərməməyə diqqət edin!
Eyni şəkildə, kredit kartınızı və pulunuzu eyni ciblərdə də saxlamayın. Pulun bir qismini gündəlik çantanıza, bir qismini cırtcırtlı ciblərə, bir hissəsini isə birbaşa cibinizə qoymaq ağıllı bölüşdürmə üsuludur.
Əşyalarınızı ortalığa səpələməyin
Qaldığınız yer istər özəl bir otel otağı, istərsə də hostel olsun, əşyalarınızı səliqəli saxlamaq və hər yerə səpələməmək olduqca vacibdir. Otel otağında ortada qoyduğunuz və ya unutduğunuz cüzdanınız otelin təmizlik xidmətində çalışan işçi tərəfindən "yüngülləşdirilə" bilər.
Əlbəttə, otel və hostellərin çoxu etibarlıdır, amma buna arxayın olub dəyərli əşyalarınızı yatağın üstünə qoymaq doğru deyil. Əksinə, kilidli dolab və ya kassa varsa, onları istifadə edin.
Çox oteldə təhlükəsizlik seyfləri mövcuddur. Pulunuzun bir hissəsini və ya ehtiyat kredit kartınızı burada saxlaya bilərsiniz. Səyahət zamanı kredit kartınızla etdiyiniz alış-verişlərə aid qəbzləri saxlayın və bank çıxarışlarınızla müqayisə edin.
Nağd pul təhlükəsizliyi
Nağd pul həmişə olmalıdır.. Amma unutmamaq lazımdır ki, oğurlanan pulun izi tapılmır. Ona görə də nağd pul daşıyarkən təhlükəsizlik tədbirlərinə xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Bir çox səyahətçi bu mövzuda özünəməxsus üsullar inkişaf etdirib. Kimisi şalvara taxılan gizli pul kəmərləri, kimisi isə sırt çantasına daxili gizli bölmə hazırladır. Bəzilərinin şalvar və ya şortlarının iç tərəfində ciblər olur. Eyni zamanda, daha əvvəl də qeyd etdiyim kimi, boyuna asılan cüzdan istifadə edənlər də kifayət qədər çoxdur.
Ümumilikdə gündəlik ehtiyac qədər pulu cibdə, qalan hissəsini isə etibarlı yerdə saxlamaq məsləhətdir. Geyim seçimində isə fermuarlı və ya düyməli ciblər olan şalvar/şortlardan istifadə etmək yaxşı fikirdir. Kredit kartı kimi, nağd pulu da fərqli yerlərə bölmək lazımdır — cib, sırt çantası, gündəlik çanta kimi.
Xüsusilə Cənubi Amerika kimi soyğunların tez-tez baş verdiyi ölkələrdə, bəziləri əsl cüzdanla yanaşı saxta cüzdan da daşıyır. İçinə keçmiş tarixli kartlar və saxta şəxsiyyət vəsiqəsi qoyulur, 0$ dəyərində bir qədər yerli pul əlavə olunur.
Belə bir hadisə baş verdikdə, oğruya saxta cüzdanı atıb qaçmaq kimi üsul tətbiq olunur. Mən şəxsən normal cüzdan belə daşımayan biri olduğum üçün bu üsul mənlik deyil, amma sınamağa dəyər.
Dəniz turuna çıxırsınızsa, həm pulun, həm də digər dəyərli əşyaların islanmaması üçün su keçirməyən çantalardan istifadə edin. Bəzi yerlərdə tapıla bilən, boyna asılan suya davamlı kilidli torbalar da yaxşı seçim ola bilər.
